ਭਾਈ ਸਤਵੰਤ ਸਿੰਘ

ਬਾਪੂ ਜੀ ਅਕਸਰ ਹੀ ਦੱਸਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕੇ ਮੇਰੇ ਦਾਦੇ ਨੂੰ ਜਮੀਨ ਦੀ ਵੰਡ ਵੰਡਾਈ ਦੇ ਚੱਕਰ ਵਿਚ ਜਾਨੋਂ ਮਾਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਓਹਨਾ ਬੜੇ ਹੀ ਜਿਆਦਾ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ..!
ਇੱਕ ਦਿਨ ਜਦੋਂ ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਵਿਚ ਤਰੀਖ ਭੁਗਤਣ ਆਏ ਸ਼ਰੀਕਾਂ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਅੱਖ ਮਿੱਲੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਦਾਦੇ ਦੀ ਲਹੂ ਭਿਜੀ ਲੋਥ ਉਸਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਆ ਗਈ..
ਨਾਲ ਹੀ ਉਸਦੀ ਭੋਏਂ ਤੇ ਡਿੱਗੀ ਘੱਟੇ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਲਿੱਬੜੀ ਹੋਈ ਪੱਗ ਦਾ ਚੇਤਾ ਆ ਗਿਆ..
ਖੂਨ ਉਬਾਲੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗਾ!

ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਸੋਚ ਬਾਪੂ ਜੀ ਦਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਆਪਮੁਹਾਰੇ ਹੀ ਡੱਬ ਵਿਚ ਵਿਚ ਤੁੰਨੇ ਹੋਏ ਬਾਰਾਂ ਬੋਰ ਵਾਲੇ ਦੀ ਮੁੱਠ ਤੇ ਚਲਾ ਗਿਆ..
ਅੱਧਾ ਬਾਹਰ ਵੀ ਕੱਢ ਲਿਆ ਪਰ ਓਸੇ ਵੇਲੇ ਉਸਦਾ ਧਿਆਨ ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੀ ਕੁੱਛੜ ਚੜੇ ਮੇਰੇ ਖੁਦ ਦੇ ਮਾਸੂਮ ਚੇਹਰੇ ਵੱਲ ਨੂੰ ਚਲਾ ਗਿਆ..
ਮੁੱਠ ਨੂੰ ਪਿਆ ਹੱਥ ਢਿੱਲਾ ਜਿਹਾ ਪੈ ਗਿਆ..ਸੋਚਣ ਲੱਗਾ ਜੇ ਸ਼ਰੀਕ ਦੇ ਕਤਲ ਮਗਰੋਂ ਕੈਦ ਜਾਂ ਫਾਂਸੀ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪੁੱਤ ਰੁਲ ਜੂ..ਤੇ ਨਾਲੇ ਰੁਲ਼ਜੂ ਦਰ-ਦਰ ਧੱਕੇ ਖਾਂਦੀ ਉਸਦੇ ਪੁੱਤ ਦੀ ਮਾਂ..!
ਫੇਰ ਆਪਣੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਅੰਜਾਮ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਡਰੇ ਹੋਏ...

...