ਕਸਬੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਡੇਢ ਕੁ ਮੀਲ ਦੀ ਵਿੱਥ ‘ਤੇ ਕਿੱਕਰਾਂ ਦੀ ਡੱਬ-ਖੜੱਬੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਜਿੱਥੇ ਮਾਈ ਨੂਰਾਂ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਏ ਸੰਨ ਸੰਤਾਲ਼ੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੰਡੀ ਦਾ ਕੋਠਾ ਸੀ। ਤਵੈਫ਼ ਮਾਈ ਨੂਰਾਂ ਆਪ ਈ ਸੀ। ਪਿੱਛੇ ਹਟਵਾਂ ਡਾਟਾਂ ‘ਤੇ ਬਣਿਆ ਜਿਹੜਾ ਛੋਟੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਦਾ ਮਕਾਨ ਏ ਇਹੋ ਅੱਡਾ ਸੀ ਨੂਰਾਂ ਦਾ। ਇਹ ਮਕਾਨ ਅਤੇ ਇਹਦੇ ਵਿਹੜੇ ‘ਚ ਲੱਗਿਆ ਕਨਾਲ ‘ਚ ਫੈਲਿਆ ਬੋਹੜ ਦਾ ਦਰਖ਼ਤ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਡੇਢ ਸਦੀ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਥੀ ਨੇ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਏਥੇ ਵਾਪਰੀਆਂ ਬੜੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ-ਗ਼ਮੀਆਂ ਦੇ ਚਸ਼ਮਦੀਦ ਗਵਾਹ ਨੇ।
ਦੇਸ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ, ਕਿਸੇ ਨੇ ਦੂਣੀ ਦਾ ਪਹਾੜਾ ਇਉਂ ਪੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਦੋ ਦੂਣੀ ਚਾਰ ਤਾਂ ਹੋਏ ਪਰ ਦੋ ਪਾਂਜੀ ਪੰਦਰਾਂ ਹੋ ਗਏ, ਦੋ ਦਾਹਿਆ ਵੀਹ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸੰਤਾਲ਼ੀ ਹੋ ਗਏ। ਪਹਾੜਾ ਬਦਤਮੀਜ਼ ਹੋ ਗਿਆ, ਆਪਣੀ ਚਾਲ ਭੁੱਲ ਗਿਆ, ਇਹਦੀ ਮੱਤ ਮਾਰੀ ਗਈ। ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਿਆਸਤ ਦੇ ਸੀਨੇ ‘ਚ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੈ!
ਵੇਸਵਾ ਕੋਲ਼ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਕੋਈ ਉਂਝ ਉਹਦੀ ਜ਼ਾਤ-ਕੁਜ਼ਾਤ ਨਹੀਂ ਪੁੱਛਦਾ ਪਰ ਹੱਲਿਆਂ ਵੇਲ਼ੇ ਨੂਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਮਝ ਆਇਆ ਸੀ ਕੋਈ ਮਾਰਨ ਤੇ ਕਰਿੰਦੇ ਲਛਮਣ ਨੇ ਐਸੀ ਗੰਡਾਸੀ ਵਾਹੀ ਕਿ ਹਮਲਾਵਰ ਥਾਂਈਂ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਚਲੋ, ਕੋਈ ਹੋਣੈ ਚਾਅ ਉਹਨੂੰ ਇੱਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਾਰਕੇ ਕੋਈ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦਾ! ਵੈਸੇ ਨੂਰਾਂ ਦਾ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਹ ਕੌਣ ਸੀ, ਕਿੱਥੋਂ ਆਈ ਸੀ, ਕਿਹੜੇ ਦੀਨ-ਧਰਮ ਦੀ ਸੀ। ਬੜੀ ਮੂੰਹ-ਫੱਟ ਸੀ ਆਖ ਦਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਸਿੱਧਾ,”ਅਸੀਂ ਮਰਦਾਂ ਦੀ ਗਰਮੀ ਕੱਢਦੀਆਂ ਵਾਂ ਏਥੇ! ਠੰਢੇ ਕਰਕੇ ਤੋਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਵਾਂ!”
ਜਿੱਥੇ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਅਖਵਾਉਣ ਵਾਲ਼ੇ ਉਹਦੇ ਠਿਕਾਣੇ ‘ਤੇ ਖੇਹ ਖਾਂਦੇ ਫਿਰਦੇ ਸਨ, ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਜਗੀਰਦਾਰ ਉਹਦੇ ਮੂਹਰੇ ਹੱਥ ਜੋੜਦਾ ਸੀ। ਹੋਇਆ ਕੁਝ ਇਉਂ ਸੀ ਕਿ ਜਗੀਰਦਾਰ ਦੇ ਕੋਈ ਔਲਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੇ ਪੰਡਤ ਦੇ ਕਹਿਣ ‘ਤੇ ਉਹਨੂੰ ਨੂਰਾਂ ਦੇ ਦਰ ‘ਤੇ ਆਉਣਾ ਪਿਆ ਸੀ, ਫਿਰ ਜਾ ਕੇ ਉਹਦੀ ਵੇਲ਼ ਵਧੀ ਸੀ। ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਦੇ ਦਸ ਪਿੰਡਾਂ ‘ਚ ਉਹਦੀ ਚੜ੍ਹਤ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਨੂਰਾਂ ਦੀ ‘ਵਾ ਵੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾਕਦਾ ਸੀ।
ਵੱਢਾ-ਟੁੱਕੀ ਵੇਲ਼ੇ ਨਵੇਂ ਬਣੇ ਮੁਲਕ ਵੱਲੋਂ ਪੰਜ ਅਨਾਥ ਨਿਆਣੇ ਆਏ। ਮਾਪੇ, ਚਾਚੇ-ਤਾਏ ਮਾਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਕੋੜ੍ਹੀਆਂ ਨੇ, ਸਾਰੇ ਛੇ-ਸੱਤ ਸਾਲ਼ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ, ਕੈਂਪਾਂ ‘ਚ ਰੁਲ਼ਦੇ ਫਿਰਨ। ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮੀਂ ਨੇ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਬਾਂਹ ਨਾ ਫੜ੍ਹੀ...
...
ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਐਪ
