ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਰਾਵਲਪਿੰਡੀ ਵਿੱਚ ਡਾਕੀਆ ਸੀ। ਪੜੇ ਲਿਖੇ ਬੰਦੇ ਦੀ ਕੋਈ ਵਖਰੀ ਇਜ਼ਤ ਹੋਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਡਾਕੀਏ ਕੋਲੋਂ ਚਿੱਠੀ ਪੜਾਉਣ ਕਰਕੇ ਉਂਝ ਵੀ ਸਭ ਨਾਲ ਨਿੱਜੀ ਸਾਂਝ ਬਣ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਚਿੱਠੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਿਜੀ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸੀ। ਅਗਲਾ ਭਰੋਸਾ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਗੱਲ ਇਧਰ ਦੀ ਉੱਧਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਖ਼ੈਰ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਿਆ ਤੇ। ਪਰ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਆਦਤ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਸ਼ਬਦ ਕੀਰਤਨ ਦਾ ਰਸੀਆ ਸਾਂ ਬਹੁਤ। ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਦੱਸੇ ਰਾਹ ਤੇ ਤੁਰਨ ਦੀ ਵੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਸਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਾ ਸੰਥਿਆ ਲੈਣ ਨੂੰ ਤੇ ਮੈਂ ਸ਼ੁੱਧ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸਾਂ। ਉਚਾਰਣ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸਗੋਂ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਟੋਕਣ ਤੇ ਸਮਝਾਉਣ ਵੀ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸਾਂ। ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਮੇਰੀ ਚੰਗੀ ਪੈਠ ਵੀ ਬਣ ਗਈ। ਗਾਹੇ ਬਗਾਹੇ ਰਾਗੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕੀਰਤਨ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਰਨ ਉੱਤੇ, ਕੀਰਤਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਟੇਜ ਤੋਂ ਉਤਰਦੇ ਹੀ ਘੇਰ ਕੇ ਤਾੜਣਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਵਿਦਿਆ ਦਾ ਦਾਨ ਕੀ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਪੈਰ ਹੀ ਛੱਡ ਗਿਆ। ਅਸ਼ੁੱਧ ਪਾਠ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਨੀਵਾਂ ਸਮਝਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਜਾਣਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਸ਼ੁੱਧ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨਾ ਭਾਵੇਂ ਜ਼ਰੂਰ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਸੋਹਣੀ ਗੱਲ ਏ ਪਰ ਉਸ ਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦਾ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰਿਆ ਹਿਰਦਾ ਤੋੜਣਾ ਜਾਂ ਬੇਇਜ਼ਤ ਕਰਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰਾਂ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਭੁੱਲ ਗਿਆ ਸਾਂ ਕਿ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਐਸਾ ਕੌਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਏ ਜੋ ਸੌ ਫੀ ਸਦੀ ਸਹੀ ਉਚਾਰਨ ਕਰਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕੇ। ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਰੱਖ ਸਕਿਆ ਕਿ ‘ਪੜਿਆ ਮੂਰਖ ਆਖੀਐ ਜਿਸੁ ਲਬੁ ਲੋਭੁ ਅਹੰਕਾਰਾ।’
ਸਮਾਂ ਇੰਝ ਹੀ ਗ਼ੁਜ਼ਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਮੇਰਾ ਅੱਖੜਪੁਣਾ ਵਧਦਾ ਗਿਆ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਰਾਗੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰੰਥੀ ਬਹੁਤੀ ਦੇਰ ਨਾ ਟਿਕਦੇ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਇੱਕ ਗ਼ਰੀਬ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਕਿਸੇ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰ ਕੇ ਖੜੇ ਪੈਰੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ‘ਚੋਂ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮੇਤ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਕੋਈ ਰੱਬ ਦਾ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਜੀਅ ਸੀ। ਮੱਥੇ ਵੱਟ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਤੇ ਜਾਂਦਾ ਹੋਇਆ ਵੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਦੁਆਵਾਂ ਕਰਦਾ ਗਿਆ ਕਿ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਹੀ ਰਾਹ ਵਿਖਾਵੇ.. ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸੁਮੱਤ ਬਖ਼ਸ਼ੇ.. ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪ੍ਰੇਮ ਦੀ ਕਣੀ ਝੋਲੀ ਪਾਵੇ। ਮੈਂ ਸਗੋਂ ਹੋਰ ਖਿਝ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਸਬਰ ਵਾਲਾ ਸੀ ਆਖ਼ਿਰ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਉਹਦੀ ਦੁਆ ਮੈਨੂੰ ਲੱਗ ਗਈ। ਮੈਂ ਉਦੇ ਜਾਣ ਪਿੱਛੋਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਉਦਾਸ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਅੱਗੇ ਇੰਝ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੈਂ ਸੋਚਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਕੈਸਾ ਧਰਮ ਕਮਾ ਰਿਹਾਂ ? .. ਮੈਂ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੀ ਕਮਾਇਆ ਏ ਇਸ ਰਾਹ ਤੋਂ ? … ਮੈਂ ਐਨਾ ਖ਼ੁਸ਼ਕ ਕਿਉਂ ਆਂ ? … ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਐਨੇ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਖੇੜੇ ਵਿੱਚ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਏ। …. ਉਹ ਗ੍ਰੰਥੀ ਸਿੰਘ ਤਾਂ ਖੜੇ ਪੈਰੀਂ ਕੱਢੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਖੇੜੇ ਅਤੇ ਸਬਰ ਸ਼ੁਕਰ ‘ਚ ਕਿਉਂ ਸੀ ? …. ਕਈ ਸਵਾਲ ਮੇਰੇ ਜ਼ਹਿਨ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮ ਗਏ ਪਰ ਸਮਝ ਨਾ ਲੱਗੀ ਕਿ ਬੁੱਧੀ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਏ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਆਪਣੀ ਥਾਂ। ਸਵਾਲਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਖਹਿੜਾ ਨਾ ਛਡਿਆ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਕਦੀ ਵੀ ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਖੌਰੂ ਪਾਉਣ ਆ ਜਾਂਦੇ।
ਖ਼ੈਰ! ਸਮਾਂ ਬੀਤਦਾ ਗਿਆ। ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਸਮਝ ਨਾ ਲੱਗੀ ਕਿ ਮੈਂ ਕਿੱਥੇ ਗ਼ਲਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾਂ। ਮੁਹੱਲੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣਾ ਜਿਹਾ ਘਰ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਬਜ਼ੁਰਗ ਜੋੜਾ ਰਹਿਣ ਆਇਆ ਸੀ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਦਾ ਨਾਮ ਸੀ ਕਰਮੂਦੀਨ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਦੀ ਮੈਂ ਕਦੀ ਕਦੀ ਚਿੱਠੀ ਦੇਣ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਦੀ ਬਜ਼ੁਰਗ ਪਤਨੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਮਾਵਾਂ ਵਾਂਗ ਮਿਲਦੀ। ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਆਲੇ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾ ਪਿਆ ਹੁੰਦਾ … ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਮੁਰਗੀਆਂ ਦਾਣਾ ਚੁੱਗ ਰਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤੇ ਪਰਾਂ ਇੱਕ ਬਕਰੀ ਬੰਨੀ ਹੁੰਦੀ … ਉੱਪਰ ਚਬੂਤਰੇ ਦੇ ਵਾਧਰੇ ਤੇ ਜੰਗਲੀ ਕਬੂਤਰ ਗੁਟਕ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ। ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਦੀ ਪਵਿੱਤਰ ਕੁਰਾਨ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠੇ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਕਦੀ ਹੋਰ ਧਾਰਮਿਕ ਪੁਸਤਕ। ਸ਼ਾਇਦ ਬਹੁਤ ਗਹਿਨ ਮੁਤਾਲਿਆ ਕਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ। ਉਨਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮੈਨੂੰ ਕਦੀ ਵੀ ਬਿਨਾਂ ਕੁੱਝ ਖਵਾਏ ਜਾਣ ਨਾ ਦਿੰਦੀ, ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ। ਉਮਰ ਦਰਾਜ਼ ਸੀ ਤੇ ਝੁੱਕ ਕੇ ਚਲਦੀ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਹਸਮੁੱਖ। ਮੈਂ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀ ਪੜ ਕੇ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਸੀ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ। ਸੁਣਦੇ ਸੁਣਦੇ ਮੈਨੂੰ ਅਸੀਸਾਂ ਦਿੰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ।
ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਕਸ਼ਮਕਸ਼ ਦੀ ਚਰਮ ਸੀਮਾ ਤੇ ਸੀ, ਨਾਲ ਹੀ ਕੰਮ ਵੀ ਕਰੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜੀਵਨ ਬੇਅਰਥ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਧਰਮ ਇੱਕ ਮਕੈਨਕੀ ਕੰਮ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲ ਵੀ ਤੰਗ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ ਸੀ। ਪਰ ਮੈਂ ਫਿਰ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ ਤੁਰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਇਸ ਰਸਤੇ ਤੇ।
ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਕਰਮੂਦੀਨ ਬਾਬੇ ਦੀ ਚਿੱਠੀ ਆਈ। ਮੈਂ ਦੇਣ ਗਿਆ। ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਸੋ ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਈ ਤਖ਼ਤਪੋਸ਼ ਤੇ ਬੈਠਾ ਐਵੇਂ ਮਾਤਾ ਨਾਲ ਇਧਰ ਉਧਰ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਚਾਟ ਸੀ। ਕਰਮੂਦੀਨ ਆਮ ਵਾਂਗ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਪੁਸਤਕ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਗੁਟਕਾ ਸਾਹਿਬ ਵੀ ਪੜਦੇ ਵੇਖ ਕੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਉਦੋਂ ਨਵੇਂ ਨਵੇਂ ਆਏ ਹੋਣ ਕਰਕੇ...
...
ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਐਪ
