ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪੁਰਬ ਦੀਆਂ ਸਰਬੱਤ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਦਾਸ ਜੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਤਰਸਿੱਕਾ ਵਲੋ ਲੱਖ ਲੱਖ ਮੁਬਾਰਕਾਂ ਹੋਵਣ ਜੀ ਆਉ ਸੰਖੇਪ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਭਾਗ ਦੂਸਰੇ ਤੇ ਜੀ ।
ਭਾਗ 2
ਚਾਰ ਵੇਦ ਬ੍ਰਹਮਾ ਜੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਜਾਂ ਚਾਰ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹਨ । ਕੁਰਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਉਤੇ , ਅੰਜੀਲ ਈਸਾ ਅਤੇ ਤੌਰੇਤ ਮੂਸਾ ਤੇ ਨਾਜ਼ਲ ਹੋਈ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਤੇ ਕਈ ਭਗਤਾਂ ਦਾ ਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਤੇ ਅਨੁਭਵ ਹੈ । ਗਿਆਨ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਹੈ , ਪਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਈ ਹਿਰਦਿਆਂ ‘ ਚੋਂ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਭਗਤਾਂ ਨੂੰ ਨੀਵੀਂ ਜ਼ਾਤ ਦਾ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਦਰਜ ਕਰਕੇ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕਿ ਆਤਮਿਕ ਗਿਆਨ ਸਾਰੇ ਹਿਰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ । ਜ਼ਾਤ ਪਾਤ ਤੇ ਊਚ ਨੀਚ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਜੜੋਂ ਕਟਿਆ ਹੈ । ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦਾ ਭੇਦ ਮਿਟਾਇਆ ਹੈ । ਆਤਮਿਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਜੋ ਧਾਰਾ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੇ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿਚ ਚਲ ਰਹੀ ਸੀ , ਉਸ ਦਾ ਸੰਗਮ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਬਣਾਇਆ ਹੈ । ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨਿਰੋਲ ਭਗਤੀ ਭਾਵ ਨੂੰ ਮੁਖ ਰਖ ਕੇ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੱਤ ਕੀ ਹੈ ? ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਕਿ ਧੰਨੇ ਭਗਤ ਨੇ ਪੱਥਰ ਪੂਜਦਾ ਹੈ , ਕਬੀਰ ਵੈਸ਼ਨਵ ਹੈ ਜਾਂ ‘ ਨਿਤ ਉਠਿ ਕੋਰੀ ਗਾਗਰ ਆਨੈ ਲੀਪਤ ਜੀਉ ਗਇਓ ‘ ਦੇ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਕੋਈ ਭਗਤ ਅਵਤਾਰ ਪੂਜਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਾਂ ਆਵਾਗਉਨ ਮੰਨਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਫਰੀਦ ਪੰਜ ਨਿਮਾਜ਼ਾਂ ਪੁਲਸਰਾਤ , ਕਿਆਮਤ ਤੇ ‘ ਗੋਰਾਂ ਸੇ ਨਿਮਾਣੀਆਂ ਬਹਿਸਨ ਰੂਹਾਂ ਮਲ ‘ ਪਰ ਯਕੀਨ ਰਖਦਾ ਹੈ । ਕੇਵਲ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਰਖੀ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤੀ ਕਰਕੇ ਕੋਈ ਭਗਤ ਕਿਸ ਮੰਜ਼ਲ ਤਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਹੈ । ਰਸਤੇ ਦੀ ਬਹਿਸ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ – ‘ ਟਿਕਾਣੇ ਪਹੁੰਚਣ ਨੂੰ ਲਿਆ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਗਤਾਂ ਨਾਲ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਮਤ – ਭੇਦ ਪਰਗਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਜਿਥੇ ਲੋੜ ਪਈ ਉਥੇ ਆਪਣਾ ਸਿਧਾਂਤ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਭਗਤ ਬਾਣੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਲੋਂ ਟੀਕਾ ਟਿਪਣੀ ਲਿਖੀ ਹੈ । ਭਗਤ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕਰ ਕੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਾਹਿਤਯ ਵਿਚ ਇਕ ਅਸਚਰਜ ਉਦਾਹਰਨ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮਜਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਇਕ ਇਨਕਲਾਬ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ੫੮੯੪ ਸ਼ਬਦ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ੯੩੭ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਹਨ । ਪੰਚਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਜੋ ਵਾਰਾਂ ਦਰਜ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ , ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਨੌਂ ਵਾਰਾਂ ਤੇ ਧੁਨਾਂ ਭੀ ਚੜਾਈਆਂ ਹਨ । ਇਹ ਸੂਰਬੀਰ ਤੇ ਉਪਕਾਰੀ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਪਰ ਢਾਢੀ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ । ਪਿਛੋਂ ਇਹ ਧੁਨਾਂ ਢਾਢੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਛੇਵੇਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਗਵਾਈਆਂ ਹਨ । ਵਿਚੋਂ ਜਿਸ ਵਕਤ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਤਿਆਰ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ , ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਛਜੂ , ਕਾਹਨਾ , ਪੀਲੂ ਤੇ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਚੜਾਉਣ ਦੇ ਖਿਆਲ ਨਾਲ ਲਿਆਏ।ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ – ‘ ਸੁਣਾਓ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਕਾਹਨੇ ਨੇ ਉਚਾਰਨ ਕੀਤਾ
ਓਹੀ ਰੇ ਮੈਂ ਓਹੀ ਜਾਕਉ ਵੇਦ ਪੁਰਾਨ ਜਸੁ ਗਾਵੈ ਖੋਜ ਦੇਖਉ ਮਤ ਕੋਈ ਰੇ ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਫੁਰਮਾਇਆ – ‘ ਕਾਹਨਾ ਜੀ , ਆਪ ਨੇ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵੇਦਾਂਤ ਕਥਨ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਹਉਮੈ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਅਸੀਂ ‘ ਮੈਂ ’ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ‘ ਤੂੰ’ਵਿਚ ਲੀਨ ਹੋਣਾ ਹੈ।ਇਸ ਲਈ ਆਪ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪਰਵਾਨ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ । ਫਿਰ ਪੀਲੂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ – ਤੁਸੀਂ ਕੁਝ ਉਚਾਰਨ ਕਰੋ । ਪੀਲੂ ਨੇ ਕਿਹਾ—
ਅਸਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸੇ ਭਲੇ ਜੰਮਦਿਆਂ ਮਰ ਗਏ । ਚਿਕੜੁ ਪੈਰੁ ਨ ਬੋੜਿਆ ਨ ਆਲੂਦ ਭਏ ।
ਇਹ ਬਚਨ ਸੁਣ ਕੇ ਗੁਰਦੇਵ ਨੇ ਕਿਹਾ – ‘ ਪੀਲੂ ਜੀ , ਆਪ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਮਨੁਖ – ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਨਿਰਾਸਤਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਸਿਖ ਧਰਮ ਆਸਾ – ਵਾਦੀ ਹੈ । ਇਸ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਨਿਰਾਸ ਹੋਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿਖਾਇਆ ਗਿਆ । ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸੁਖੀ ਅਤੇ ਸਫਲ ਬਨਾਣਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਬਾਣੀ ਕਿਵੇਂ ਚੜ੍ਹਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ? ਛੱਜੂ ਜੀ ਦੀ ਵਾਰੀ ਆਈ । ਆਪ ਨੇ ਉਚਾਰਿਆ
ਕਾਗਦ ਸੰਦੀ ਪੁਤਰੀ ਤਊ ਨ ਤ੍ਰਿਆ ਨਿਹਾਰ ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਹਜ਼ੂਰ ਨੇ ਬਚਨ ਕੀਤਾ — ‘ ਮਨੁਖਤਾ ਇਸਤਰੀ ਤੇ ਪੁਰਸ਼ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਏਗਾ । ਸਿਖ ਧਰਮ ਗ੍ਰਿਹਸਤ ਤੇ ਕਰਮ ਯੋਗ ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ । ਇਸੇ ਉਪਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਭਾਈ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਇਉਂ ਲਿਖਿਆ ਹੈ
ਛੱਜੂ ਭਗਤ ਸੁਨਹੁ ਮਤ ਹਮਰੋਂ ਪੰਥ ਰਚਿਓ ਕਰਬੇ ਸਤਸੰਗ।ਸਿਮਰਹਿ ਮਿਲ ਕਰ ਸ੍ਰੀ ਪ੍ਰਮੇਸੁਰ ਗ੍ਰਿਹ ਸਤ ਵਿਖੇ ਲਿਵ ਲਾਇ ਅਭੰਗ ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਪਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਵਲੋਂ ਗੰਭੀਰ ਅਤੇ ਭਾਵ ਪੂਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਟੀਕਾ ਟਿਪਣੀ ਸੁਣ ਕੇ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ
ਚੁਪ ਵੇ ਅੜਿਆ , ਚੁਪ ਵੇ ਅੜਿਆ । ਬੋਲਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਵੇ ਅੜਿਆ । ਸੱਜਣਾ ਅੰਦਰ ਕਿਸ ਇਕ ਦੂਜਾ ਕਹੈ ਬੋਲਣ ਦੀ ਨਹੀਂ ਜਾ । ਬਾਹਿਰ ਹਿਕਾ ‘ ਸਾਈਂ । ਨੂੰ ਆਖ ਸੁਣਾਈਂ । ਦਿਲਬਰ ਸਭ ਘਟ ਰਵਿਆ , ਨਾਹੀਂ ਕਿਟਾਈਂ । ਹੁਸੈਨ ਫਕੀਰ ਸਤਿਗੁਰ ਤੋਂ ਬਲ ਬਲ ਨਿਮਾਣਾ , ਜਾਈਂ ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਬੜੀ ਖੋਜ ਪੜਤਾਲ ਤੇ ਛਾਨ ਬੀਨ ਨਾਲ ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਦਰਜ ਕੀਤਾ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ , ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਾਈ । ਕਈ ਥਾਈਂ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ — ‘ ਸੁਧ ਕੀਚੈ ‘ । ਭਗਤਾਂ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ੧੧ ਭੱਟਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਭੀ ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਹੈ , ਜੋ ‘ ਗੁਰ – ਜੋਤੀ ਦੀ ਉਸਤਤਿ ਹੈ । ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਪੰਚਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਦੀ ਆਪਣੀ ਬਾਣੀ ਸਬੰਧੀ ਕੁਝ ਦਸਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ । ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗਰੰਥ ਸਾਹਿਬ...
...
ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਨਾਮਾ ਐਪ
