ਮੌਲਵੀ ਕੁਤੁਬਦੀਨ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ
ਸਿੱਖਿਆ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਨਾਨਕ ਜੀ ਘਰ ਉੱਤੇ ਜਾਂ ਸਾਧੁ–ਸੰਤਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਘੁੱਮਣ ਲੱਗੇ। ਦਾਨੀ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਕਾਰਣ ਘਰ ਵਲੋਂ ਲਿਆਈ ਵਸਤੁਵਾਂ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮੰਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਜਿਸ ਵਲੋਂ ਪਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ, ਨਾਨਕ ਜੀ ਉੱਤੇ ਕਦੇ–ਕਦੇ ਨਰਾਜ ਹੁੰਦੇ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ, ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਬੇਟੇ ਕੁੱਝ ਕੰਮ–ਕਾਜ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੂੰ ਹੈ ਕਿ ਘਰ ਦੀਆਂ ਵਸਤੁਵਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੁਟਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਭ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਚੱਲੇਗਾ। ਪਰ ਸ਼ਾਂਤ ਚਿੱਤ ਨਾਨਕ ਜੀ ਉੱਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਦੂਰ–ਦੂਰ ਮਹਾਤਮਾਵਾਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਘੁੱਮਣ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲੋਂ ਆਤਮਕ ਵਿਚਾਰ ਵਿਮਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਕੋਲ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਦੇ ਆਉਂਦੇ। ਇਹ ਵੇਖਕੇ ਪਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਨਾਨਕ ਵਲੋਂ ਕੁੱਝ ਨਰਾਜ ਰਹਿਣ ਲੱਗੇ। ਪਰ ਨਾਨਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਕਲੌਤਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਕਹਿੰਦੇ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਸੀ। ਉਂਜ ਵੀ ਹੁਣੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀ ਉਮਰ ਕੇਵਲ 12 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਇਸਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂਨੂੰ ਕਿਸੇ ਕੰਮ–ਧੰਧੇ ਉੱਤੇ ਵੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਲੋਂ “ਪੈਸਾ–ਸੰਪਦਾ” ਦਾ “ਅਣਹੋਂਦ ਤਾਂ ਸੀ ਨਹੀਂ”, ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਲੋਂ ਪਰਵਾਰ ਵਿੱਚ ਬਖ਼ਤਾਵਰ ਸੀ। ਪਰ, ਇੱਕ ਦਿਨ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਘਰ ਵਲੋਂ ਲਿਆਏ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਲੋਟੇ (ਲਉਟੇ) ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੰਨਿਆਸੀ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਬਹੁਤ ਵਿਆਕੁਲ ਹੋਏ। ਇਹ ਗੱਲ ਨਵਾਬ ਰਾਏ ਬੁਲਾਰ ਜੀ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਗਿਆਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਕਾਲੂ ਜੀ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਾਰਣ ਇਧਰ–ਉੱਧਰ ਘੁੱਮਣ ਵਲੋਂ ਤਾਂ ਅੱਛਾ ਹੈ ਉਸਨੂੰ ਮੌਲਵੀ ਕੁਤੁਬੁੱਦੀਨ ਦੇ ਕੋਲ ਫਾਰਸੀ ਪੜ੍ਹਣ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੳ। ਉੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਪੜਾਈ ਵਿੱਚ ਲਗਾਵੇਗਾ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਇਲਮ ਤਾਂ ਹਾਸਲ ਹੋਵੇਂਗਾ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੱਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਿਤਾ ਕਾਲੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਸਲਾਹ ਬਹੁਤ ਰੁਚਿਕਰ ਲੱਗੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਦੂੱਜੇ ਦਿਨ ਹੀ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੂੰ ਮੁੱਲਾਂ ਦੇ ਮਦਰਸੇ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ ? ਨਾਨਕ ਜੀ ਉੱਥੇ ਫਾਰਸੀ ਬਹੁਤ ਚਾਵ ਵਲੋਂ ਸਿੱਖਣ ਲੱਗੇ। ਮੌਲਵੀ ਜੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੋਸ਼ਨ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਹੈਰਾਨ ਰਹਿ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਜਿਹਾ ਵਰਗਾ ਸੁਣਿਆ ਸੀ ਉਹੋ ਜਿਹਾ ਹੀ ਪਾਇਆ। ਅਤ: ਉਹ ਨਾਨਕ ਜੀ ਦੀ ਤਰਫ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਲੱਗੇ। ਜਲਦੀ ਹੀ ਨਾਨਕ ਜੀ ਇੱਕ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਣ ਲੱਗੇ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਨਕ ਜੀ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਹਾਸਲ ਕਰ ਗਏ ਜੋ ਦੂੱਜੇ ਸ਼ਾਰਗਿਦ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਪਾਏ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਮੌਲਵੀ ਜੀ ਨੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਪਰੀਖਿਆ ਲੈਣ ਦੀ ਸੋਚੀ। ਉਨ੍ਹਾਂਨੇ ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੂੰ ਕੋਈ ਸ਼ੇਰ ਲਿਖਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ। ਫਿਰ ਕੀ ਸੀ ? ਨਾਨਕ ਜੀ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ੇਰ ਲਿਖਿਆ ਜੋ ਕਿ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਹੈ:
ਯਕ ਅਰਜ ਗੁਫਤਮ ਪੇਸਿ ਤੋ ਦਰ ਗੋਸ ਕੁਨ ਕਰਤਾਰ ॥
ਹਕਾ ਕਬੀਰ ਕਰੀਮ ਤੂ ਬੇਐਬ ਪਰਵਦਗਾਰ ॥ ਰਾਗੁ ਤੀਲੰਗ, ਅੰਗ 721
ਅਰਥ– “ਹੇ ਮੇਰੇ ਸਾਹਿਬ”, “ਹੇ ਮੇਰੇ ਭਗਵਾਨ” ਤੁਹਾਡੇ ਅੱਗੇ ਮੇਰੀ ਇੱਕ ਅਰਦਾਸ ਹੈ,...

...

ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਨਾਮਾ ਐਪ