5 ਜੁਲਾਈ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਾ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦ ਦਾ ਆਉ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਭਾਈ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਤੇ ਜੀ ।
ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਵਿਚ ਦਿਤੀਆਂ 85 % ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦਾ ਮਾਣ ਹਾਸਲ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਸਿਖ ਕੌਮ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸਿਰਫ 2% ਦੇ ਲਗਪਗ ਹੈ । ਮੁਗਲਾਂ ਨੂੰ ਕੱਢਣ ਵਾਸਤੇ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਸਿੰਘ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋਏ । ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ’ਚੋਂ ਕੱਢਣ ਲਈ ਸਭ ਤੋ ਪਹਿਲੀ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਣ ਸ਼ਹੀਦ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਪਹਿਲੀ ਜਦੋ-ਜਹਿਦ ਤੇ ਐਂਗਲੋ-ਸਿੱਖ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਲੜਨ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਮੋਹਰੀ ਸਨ।
ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਜਨਮ 13 ਜਨਵਰੀ 1780 ਲੋਹੜੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ, ਸਾਂਝੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਿੰਡ ਰੱਬੋਂ ਨੀਚੀ , ਜਿਲਾ ਜਲੰਧਰ. ਵਿਖੇ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਨਾਂ ਨਿਹਾਲ ਸਿੰਘ ਰਖਿਆ ਗਿਆ । ਬਚਪਨ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਨਿਰਮਲੇ ਸੰਤਾ ਦੇ ਡੇਰੇ ਤੇ ਬੀਤਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾ ਦੀ ਬਿਰਤੀ ਸੰਤ-ਸੁਭਾ ਵਾਲੀ ਸੀ । ਥੋੜੇ ਵਡੇ ਹੋਏ ਤੇ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦ ਦੇ ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਸੁਣੀ ਤਾਂ ਉਹ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਵਿਚ ਆਕੇ ਲੰਗਰ-ਖ਼ਾਨੇ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਏ । ਆਈ ਹੋਈ ਸੰਗਤ ਦੀ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਨਾਲ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਅਤੇ ਅੰਨ-ਜਲ ਦੇਣ ਸਮੇਂ ‘ਲਓ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ , ਲਓ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ‘ ਬੋਲਦੇ ਬੋਲਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਨਾਂਅ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ।
ਬਾਬਾ ਬੀਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਉੱਪਰੰਤ ਸੰਗਤ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਰੰਗਾਬਾਦ ਦੇ ਡੇਰੇ ਦਾ ਮੁੱਖੀ ਥਾਪ ਦਿੱਤਾ। ਜਦ ਸਿਖਾਂ ਤੇ ਭੀੜਾ ਬਣੀ ਤਾਂ ਇਹ ਗਦੀ ਆਪਣੇ ਮੁਰੀਦ ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੇਕੇ ਨੋਰੰਗਾਬਾਦ ਛਡ ਕੇ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਆ ਗਏ । ਇਥੇ ਸੰਧੂ ਕਾ ਤਲਾਬ ਆਪਣਾ ਹੇਡਕੁਆਟਰ ਬਣਾਇਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਸਰਗਰਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿਤੀਆਂ । ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਦੋਰੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ , ਲੋਕ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾ ਦੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੇ ਸੀ ਤੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਸੀ , ਚਾਹੇ ਉਹ ਹਿੰਦੂ , ਮੁਸਲਮਾਨ ਸਿਖ ਜਾਂ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਮਜਹਬ ਦੇ ਹੋਣ, ਇੱਕਠਿਆਂ ਕੀਤਾ ।
ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਕਾਫੀ ਉਮਰ ਦੇ ਹੋ ਚੁਕੇ ਸਨ ਸਿਖ ਰਾਜ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾ ਨੇ ਜੀ-ਤੋੜ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕੀਤੀਆਂ – ਪਰ ਗਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਗਦਾਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਕਾਮਯਾਬ ਨਾ ਹੋ ਗਏ। ਰਾਮਨਗਰ ਅਤੇ ਚਿੱਲੀਆਂ ਵਾਲਾ ਦੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਡਟ ਕੇ ਹਰ ਪੱਖੋਂ ਸਹਾਇਤਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਵਿਚ ਇਨ੍ਹਾ ਨਾਲ ਵਡੀਆਂ ਵਡੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਵੀ ਸਨ , ਬਿਕਰਮ ਸਿੰਘ ਬੇਦੀ , ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ, ਰਛਪਾਲ ਸਿੰਘ ਆਦਿ ।
ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਲਾਹੌਰ ਦੇ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਸੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿਲੇ ਤੋਂ ਕਢ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾ ਦੇ ਬਚ-ਬਚਾਵ ਲਈ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਥਾਂ ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਮਾ ਪਲਾਟ ਰਚਿਆ । ਇਹ ਪਲਾਟ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਹੈਨਰੀ ਲਾਰੈਂਸ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ਼ ਮਿਲੇ ਦਰਬਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨਾਲ ਵੀ ਸਬੰਧਤ ਸੀ । ਮਹਾਰਾਨੀ ਜਿੰਦਾ ਜੋ ਉਸ ਵਕਤ ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਵਿਚ ਸੀ ਜਦ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਚਲਿਆ ਤਾਂ ਮਹਾਰਾਨੀ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਕੀਤੀ । ਮਹਾਰਾਨੀ ਤਾਂ ਇਸ ਗਲ ਦੀ ਬੜੀ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਉਡੀਕ ਰਹੀ ਸੀ ਕਦ ਕੋਈ ਐਸਾ ਮੌਕਾ ਆਏ ਉਹ ਆਪਣੇ ਵਿਛੜੇ ਪੁਤ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਤੇ ਉਸਦਾ ਖੁਸਿਆ ਰਾਜ ਭਾਗ ਵੀ ਮੁੜ ਵਾਪਸ ਮਿਲ ਜਾਏ ਮਹਾਰਾਨੀ ਨੇ ਮੂਲ ਰਾਜ ਨਾਲ ਗਲ ਬਾਤ ਕੀਤੀ ।
ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਜੀ ਵੀ ਆਪਣੇ 400 ਸ਼ਸ਼ਤ੍ਰਧਾਰੀ ਫੌਜ਼ ਲੈਕੇ ਮੂਲ ਰਾਜ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਵਾਸਤੇ ਗਏ । ਜਦ ਝੰਗ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨਿਘਾ ਸਵਾਗਤ ਹੋਇਆ ਦੂਰੋਂ ਦੂਰੋਂ ਸੰਗਰਾਂ ਡੇਰੇ ਦੇ ਮੁਖੀ ਭਾਈ ਮਹਾਰਾਜ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਸਤੇ ਆਈਆਂ । ਝਨਾਬ ਦਰਿਆ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਜਦ ਮੂਲ ਰਾਜ ਨੂੰ ਮਿਲੇ , ਗਲ-ਬਾਤ ਕੀਤੀ ਜਿਸਤੇ ਉਨ੍ਹਾ ਦਾ ਮੱਤ -ਭੇਦ ਹੋ ਗਿਆ । ਇਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਸਮਝ ਆ ਗਈ ਕੀ ਮੂਲ ਰਾਜ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਮੁਲਤਾਨ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫਿਕਰ ਨਹੀਂ ਜਦ ਕੀ ਇਨ੍ਹਾ ਦੀ ਸੋਚ ਬਹੁਤ ਵਡੇਰੀ ਸੀ, ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀਅਤ ਨੂੰ ਬਚਾਣ ਤੇ ਸਿਖ ਕੋਮ ਦਾ ਰਾਜ ਮੁੜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਉਥੋਂ ਉਹ ਚੁਪ ਚਾਪ ਮੂਲ ਚੰਦ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਲੈਕੇ ਅੱਲਗ ਹੋ ਗਏ ।
ਜਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗਾ ਕਿ ਪ੍ਰੇਮਾ ਪਲਾਟ ਨੂੰ ਰਚਣ ਵਾਲਾ ਮੋਹਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਹਨ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾ ਨੂੰ ਰਿਜ਼ੇਨ੍ਸੀ ਕੋਂਸਿਲ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਹੋਣ ਲਈ ਹੁਕਮ ਦਿਤਾ ਗਿਆ ਪਰ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪੇਸ਼ ਹੋਣੋ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿਤਾ । ਅੰਗਰੇਜਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾ ਉਤੇ...
...
ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਨਾਮਾ ਐਪ
