ਜਿਨਾਂ ਦੇ ਘਰ ਉਜੜ ਗਏ,ਓਨਾਂ ਦੇ ਦਰਦ ਜਾਣੋਂ…
ਬੰਦੇ ਖਾਣੀ….. ਪਿੰਡ ਛੱਡਣਾ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਦਾ ਮਾਰਾ ਬਟਵਾਰੇ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਲਕ ਰਾਜ ਪਾਕਸਤਾਨ ‘ਚ ਰਹਿਕੇ ਅਬਦੁਲ ਰਹੀਮ ਹੋ ਗਿਆ। ਹੁੰਦਾ ਏ ਏਦਾਂ ਅਕਸਰ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਦਾ ਦਾਬਾ ਚੱਲ ਜਾਂਦਾ ਏ।
ਕਿੰਨੇ ਈ ਚਾਚੇ-ਤਾਏ ਸਨ ਤੇ ਅਗਾਂਹ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਾਲ਼-ਬੱਚੇ, ਤਕਰੀਬਨ ਤੀਹ-ਪੈਂਤੀ ਜੀਅ। ਨਿੱਕੇ-ਮੋਟੇ ਮੇਲੇ ਜਿੰਨੀ ਰੌਣਕ ਤਾਂ ਘਰੇ ਅੱਠੋ-ਪਹਿਰ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ। ਬਟਵਾਰੇ ਨੇ ਦੇਸ ਤਾਂ ਵੰਡਿਆ ਈ ਟੱਬਰ ਵੀ ਵੰਡ ਘੱਤੇ। ਅੱਧੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੀਆਂ ਨੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਨੂੰ ਚਾਲੇ ਪਾ ਦਿੱਤੇ ਤੇ ਦਰਜਨ ਕੁ ਪਿੱਛਾਂਹ ਰਹਿ ਗਏ।
ਫੇਸਬੁੱਕ, ਵੱਟਸਐਪ, ਯੂਟਿਊਬ ਊਂ ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਟੈਮ ਬਰਬਾਦ ਆ ਪਰ ਜਿਹੜੇ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਮੁੱਦਤਾਂ ਦੇ ਵਿੱਛੜੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤੇ ਨੇ ਉਹਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ।
ਸੱਤਰ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਬਾਅਦ ਬਿਲਕੁਲ ਉਸੇ ਦਿਨ ਜਿਸ ਦਿਨ ਵਿੱਛੜੇ ਸਨ ਆਪਣੇ ਚਾਚੇ ਦੀ ਕੁੜੀ ਜਮਨਾ ਨਾਲ਼ ਫ਼ੋਨ ‘ਤੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਤਿਲਕ ਰਾਜ ਬਨਾਮ ਅਬਦੁਲ ਰਹੀਮ ਰਾਮ-ਰਾਮ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸਲਾਮ ਕਹਿ ਬੈਠਾ।
“ਭਾਊ, ਕੀ ਹਾਲ਼ ਏ ਤੇਰਾ? ਤੂੰ ਮਜਬ ਬਦਲ ਕੇ ਕਿਤੇ ਆਪਣੀ ਭੈਣ ਜਮਨਾ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਤਾਂ ਨਈਂ ਗਿਆ।”
ਪੌਣੀ ਸਦੀ ਬਾਅਦ ਭੈਣ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਹੁਬਕੀਂ ਰੋਂਦਾ ਅਬਦੁਲ ਕਹਿੰਦਾ, “ਭੈਣ ਮੇਰੀਏ, ਬਿਨ ਦਰਵਾਜਿਉਂ ਚੁਗਾਠਾਂ ਬਣਕੇ ਰਹਿ ਗਏ ਆਂ!”
ਜਮਨਾ ਤੋਂ ਵੀ ਅੱਥਰੂ ਤੇ ਲੇਰਾਂ ਡੱਕੀਆਂ ਨਾ ਜਾਣ, ਵਿੱਚੇ ਕਹੀ ਜਾਵੇ, “ਮਨ ‘ਤੇ ਨਾ ਲਾ, ਮੇਰਾ ਭਰਾ। ਡਾਢਿਆਂ ਅੱਗੇ ਜ਼ੋਰ ਨਈਂ ਚੱਲਦੇ ਹੁੰਦੇ! ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਏ ਜਦੋਂ ਓਸ ਕਾਲ਼ੀ-ਬੋਲ਼ੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਵੱਸਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜੰਦਰੇ ਮਾਰ ਕੇ ਤੁਰੇ ਸਾਂ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਮਗਰ ਰਹਿ ਗਏ ਸਾਂ, ਉਸੇ ਰਾਤ ਰਾਹ ‘ਚ ਅੰਮਾਂ, ਆਪਣੀ ਦਾਦੀ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗੀ ਸੀ, ਸੰਸਕਾਰ ਵੀ ਨੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਰੋਹੀਆਂ ‘ਚ ਕਰੀਰਾਂ ਦੇ ਓਲ੍ਹੇ ਚਾਦਰ ਉੱਤੇ ਪਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਤੁਰ ਪਏ ਸਾਂ, ਪਤਾ ਨਈਂ ਕੀ ਹੋਇਆ ਓਵੇਗਾ ਮਗਰੋਂ। ਕਈ ਦਿਨ ਭੁੱਖਣ-ਭਾਣੇ, ਧਿਆਏ ਦਿਨ ਵੇਲ਼ੇ ਕਮਾਦਾਂ ‘ਚ ਲੁਕਦੇ ਤੇ ਰਾਤ ਵੇਲ਼ੇ ਤੁਰਦੇ ਅੰਤ ਸਹੀ-ਸਲਾਮਤ ਅੰਬਰਸਰ ਪਹੁੰਚੇ ਸਾਂ!”
“ਅੰਮਾਂ ਕਿੰਨੀ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਦਾਨੀ ਤੇ ਸੱਤ ਬੇਗਾਨੇ ਨਾਲ਼ ਵੀ ਦ੍ਰੈਤ ਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀ ਬੁੜ੍ਹੀ ਸੀ, ਪਤਾ ਨਈਂ ਉੱਪਰ ਵਾਲ਼ੇ ਨੂੰ ਕੀ ਮਨਜ਼ੂਰ ਏ! ਅਸਾਂ ਵੀ ਲੁਕ-ਲੁਕ ਕੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ। ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਏ ਤਾਇਆ ਚੌਧਰੀ ਫ਼ਰਜੰਦ ਜੋ ਭਾਈਏ ਹੁਰਾਂ ਦਾ ਯਾਰ ਹੁੰਦਾ ਸੀ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਹਵੇਲੀ ‘ਚ ਲੁਕਾਕੇ ਰੱਖਿਆ। ਮਹੌਲ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਣ ‘ਤੇ ਘਰੇ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ, ਰੱਬ ਸੁਰਗਾਂ ‘ਚ ਵਾਸਾ ਕਰੇ।”
“ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਬੱਸ, ਆਹੀ ਦੁੱਖ ਮਾਰ ਗਏ। ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਏ ਨਾ ਆਪਾਂ ਨਿੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਦਵਾਲ਼ੀ ‘ਤੇ ਲੱਛਮੀਂ ਮਾਤਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸੀ, ਜਨਮਸ਼ਟਮੀਂ ‘ਤੇ ਝਾਈ ਪੂੜੇ ਪਕਾਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ, ਉਹੋ ਜਹੀ ਗੱਲ ਨਈਂ ਬਣੀ ਕਦੇ ਇੰਦੋਸਤਾਨ ਆ ਕੇ?”
“ਉਹ ਜਮਾਨੇ ਕਿਵੇਂ ਭੁੱਲ ਸਕਦੇ ਆ, ਹੁਣ ਆਲ਼ਿਆਂ ਨੂੰ ਏਹ ਵੀ ਕਿੱਥੇ ਪਤਾ ਹੋਣੈਂ ਸਾਡੇ ਪਿਉਆਂ ਦੇ ਸੱਤ ਹਲ਼ ਚੱਲਦੇ ਸੀ। ਜਮਨਾ, ਤੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਅੰਦਰਲਾ ਘਰ ਯਾਦ ਏ?”
“ਕਦੇ ਉਹ ਕੰਧਾਂ-ਕੰਧੋਲ਼ੀਆਂ ਭੁੱਲਦੀਆਂ ਨੇ ਲੁਕਣ-ਮੀਟੀ ਖੇਡਦਿਆਂ ਜਿੰਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਓਹਲੇ ਲੁਕੇ ਹੋਈਏ! ਚਰਨੋਂ ਨੈਣ ਨਾਲ਼ ਆਪਣੀ ਬਾਹਰਲੀ ਕੰਧ ਲਿੱਪਦੀ ਮੈਂ ਪੌੜੀ ਤੋਂ ਡਿੱਗ ਪਈ ਸਾਂ, ਮਸਾਂ ਈ ਬਾਂਹ ਟੁੱਟਣੋਂ ਬਚੀ ਸੀ।...

...

ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਨਾਮਾ ਐਪ