ਮਾਈ_ਭਾਗੋ_ਜੀ_ਦਾ_ਜਾਣੋ_ਇਤਿਹਾਸ
ਬੀਬੀ ਭਾਗ ਕੌਰ ਜੀ
ਪੱਟੀ ਦੇ ਇਲਾਕੇ ਦਾ ਚੌਧਰੀ ਲੰਘਾਹ ਝਬਾਲ ਦਾ ਵਾਸੀ ਅੱਸੀ ਪਿੰਡਾਂ ਦਾ ਮਾਮਲਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਕੇ ਸਰਕਾਰੀ ਖਜ਼ਾਨੇ ਵਿਚ ਦਾਖਲ ਕਰਾਉਂਦਾ ਸੀ । ਸਰਕਾਰੀ ਭੈ ਦਾ ਜੂਲਾ ਲਾ ਕੇ ਉਹ ਗੁਰੂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਸੀ । ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਪੰਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਆਪ ਇਕ ਸਨ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪ ਨੇ ਸ੍ਰੀ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵੇਲੇ ਮਹਾਨ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ । ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੇ ਹੱਲਾ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ ਦੇ ਅਨੰਦ ਕਾਰਜ ਦੀ ਜ਼ਿਮੇਵਾਰੀ ਖਰਚ ਆਦਿ ਹੋਰ ਸੇਵਾ ਆਪ ਨੇ ਖਿੜੇ ਮੱਥੇ ਨਿਭਾਈ । ਇਸ ਦੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚ ਬੀਬੀ ਵੀਰੋ ਜੀ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਇਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਜਿਥੇ ਹਰ ਸਾਲ ਵਿਆਹ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਦੀ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮੇਲਾ ਲਗਦਾ ਹੈ । ਭਾਈ ਲੰਘਾਹ ਦੇ ਭਰਾ ਪੈਰੋਸ਼ਾਹ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਮਾਲੇ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਘਰ ਤਿੰਨ ਭਰਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਕ ਪੁੱਤਰੀ ਜੰਮੀ ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਂ ( ਭਾਗਾਂ ਵਾਲੀ ) ਭਾਗੋ ਰਖਿਆ । ਇਸੇ ਦੇ ਬਾਬੇ ਤੋਂ ਗੁਰੂ ਘਰ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਤੁਰੇ ਆ ਰਹੇ ਸਨ । ਭਾਗ ਕੌਰ ਨੇ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਤੋਂ ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ ਤਕ ਪੰਜਾਂ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਸਨ ।
ਆਪ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਾਲੋ ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਝੂਜਦਾ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਪਹਿਲੇ ਯੁੱਧ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਜੀ ਤੇ ਭੀੜ ਪਈ ਸੁਣ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚੋਂ ਸਿਰਲੱਥ ਗੱਭਰੂ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੁੱਜ ਗਿਆ ਕਾਫੀ ਸੂਰਮਤਾਈ ਦਿਖਾਈ । ਕਾਕੀ ਭਾਗੋ ਵੀ ਮਰਦਾਵਾਂ ਸੁਭਾ ਰੱਖਦੀ ਸੀ । ਉੱਚੀ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਭੈ ਰਹਿਤ ਤਬੀਅਤ ਰੱਖਦੀ ਸੀ । ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨਾਲ ਇਕ ਵਾਰ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਗੁਰਸਿੱਖੀ ਦੀ ਪੇਮਨ ਸ਼ਰਧਾ ਵਿਚ ਪਰਪੱਕ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਹੁਣ ਇਸ ਬਾਲੜੀ ਨੇ ਘਰੋਂ ਇਕ ਨੇਜਾ ਜਾ ਬਰਛਾ “ ਲੈ ਕੇ ਕਿਸੇ ਵੇਲੇ ਨਜ਼ਰ ਬਚਾ ਕੇ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਤੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਖੇੜਾ ( ਰੁੱਖਾਂ ) ਨਰਮ ਨਰਮ ਬੂਟਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ ਬਲ ਨਾਲ ਖੁਬਾ ਖੂਬਾ ਕੇ ਦੇਖਣਾ ਕਿ ਮੇਰਾ ਬਲ ਕਿੰਨਾਂ ਕੁ ਵਧਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਸ਼ਸ਼ਤਰ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਜਾਚ ਆਪੇ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਨਹੀਂ । ਇਹ ਖੇਡਾਂ ਆਪਣੇ ਲਗਦੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਕਿੰਨਾ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਖੇਡਦੀ ਰਹਿਦੀ । ਸ਼ਸਤਰਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦਿਆਂ ਆਪੇ ਕਹਿਣਾ “ ਕਿਓਂ ਜੀਓ । ਮੈਂ ਛਿਛਰੇ ਨੂੰ ਬਰਛਾ ਮਾਰਾਂ ? ” ਫਿਰ ਆਪੇ ਕਹਿਣਾ ‘ ਬੇਟਾ ਦੋਵੇਂ ਪੈਰ ਜੋੜ ਕੇ ਨਜ਼ਰ ਨਿਸ਼ਾਨ ਬੰਨ ਕੇ ਕੁੱਦ ਪਉ ਸ਼ੇਰ ਵਾਰੀ ਤੇ ਧੁਸਾਂ ਦੇ ਬਰਛਾ ਛਿਛਰੇ ਦੇ ਮੁੱਢ ਵਿਚ ਫਿਰ ਉਸੇ ਤਰਾਂ ਕੁਦ ਕੇ ਪਵੇ ਤੋਂ ਜਾ ਬਰਛਾ ਖੁਭੋ ਦੇਵੋ । ਫਿਰ ਬਰਛਾ ਕੱਢ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮੋਢੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਬਾਪੜਾ ਦੇ ਕੇ ਆਖੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਭਾਗੋ ਤੂੰ ਖੂਬ ਵਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਸੇ ਸਾਗ ਨਾਲ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦੀ | ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਘਰ ਦਿਆਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਾ ਲਗਾ | ਪਰ ਇਕ ਦਿਨ ਸਾਂਗ ਲੈ ਕੇ ਘਰੋਂ ਨਿਕਲੀ ਤਾਂ ਪਿੱਛੇ ਦਬੇ ਪੈਰੀ ਭਾਗੋ ਦਾ ਪਿਤਾ ਵੀ ਜਾ ਨਿਕਲਿਆ ਜਾਂ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਭਾਗੋ ਨੇ ਇਕ ਭੱਜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਿਰਨ ਨੂੰ ਸਾਗ ਨਾਲ ਫੂਡ ਲਿਆ ਤੇ ਪਿਛੋਂ ਆਵਾਜ਼ ਆਈ “ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਬੱਚੇ ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਪਛਾਣ ਪਿਛਾ ਭੌ ਕੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਜਾ ਗਲ ਲੱਗੀ । ਬਾਪੂ ਜੀ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਪਾਪ ਹੋ ਗਿਆ । ਬਾਪੂ ਨੇ ਘੁਟ ਕੇ ਗਲ ਨਾਲ ਲਾਈ ਕਿਹਾ ਬੇਟਾ ਤੂੰ ਮਰਦ ਹੈ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤਰ ਹੈ । ਸ਼ਾਬਾਸ਼ ਇਹ ਪਾਪ ਨਹੀਂ ਇਹ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੈ । ਪੰਦਰਾਂ ਕੁ ਸਾਲ ਦੀ ਆਯੂ ਦੀ ਹੋਈ ਤਾਂ ਭਾਗੋ ਦੀ ਸ਼ਾਦੀ ਪੱਟੀ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਨਿਧਾਨੇ ਵੜੈਚ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਜਦੋਂ ਦਸ਼ਮੇਸ਼ ਪਿਤਾ ਜੀ ਨੇ ਖਾਲਸੇ ਦੀ ਸਾਜਣਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਦੋਵਾਂ ਜੀਆਂ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕ ਕੇ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਗ ਕੌਰ ਬਣ ਗਏ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਾਝੇ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰ ਕੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕਰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਭੇਜਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਬਾਕੀ ਦਸਾਂ ਨਹੁੰਆਂ ਦੀ ਕਿਰਤ ਕਰ ਕੇ ਤੇ ਹੋਰ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਖ ਕੇ ਦਸਵੰਧ ਤੇ ਹੋਰ ਸ਼ਸਤਰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਭੇਟਾ ਭੇਜਦੇ।ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿਚ ਗੱਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਅਨੰਦਪੁਰ ਪਹੁਲ ਲੈ ਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸੈਨਾ ਵਿਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੇ ।
ਅਨੰਦ ਗੜ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿਚ ਲਗਾਤਾਰ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਯੁੱਧ ਚਲਦਾ ਰਿਹਾ ਬਾਈ ਧਾਰ ਦੇ ਰਾਜੇ ਸ਼ਾਹੀ ਫੌਜ ਨੇ ਘੇਰਾ ਘਤਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ । ਅੰਦਰੋਂ ਸਾਰਾ ਖਾਣ ਪੀਣ ਦਾ ਸਮਾਨ ਚਾਲੇ ਹੋ ਚੁੱਕਾ ਸੀ । ਇਸ ਭੁੱਖ ਦੁਖੋਂ ਭਾਈ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਰਟੌਲ ਮਾਝੇ ਦਾ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਦੇ ਲਾਗੇ ਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ ਹੋਰ ਕਈ ਸਿੰਘ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਾਝੇ , ਮਾਲਵੇ ਤੇ ਦੁਆਬੇ ਸਾਰਿਆਂ ਪਾਸਿਆਂ ਦੇ ਬੰਦੇ ਸਨ । ਬੇਦਾਵੇ ਤੇ ਹਸਤਾਖਰ ਕੇਵਲ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਨ । ਇਸ ਬੇਦਾਵੇ ਤੇ ਸਿਰਫ ਏਨੇ ਅਖਰ ਸਨ ਕਿ “ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਗੁਰੂ ਨਹੀਂ ‘ ਤੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਿੱਖ ਨਹੀਂ ਹਾਂ । ਇਹ ਲਿਖ ਕੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਦੇ ਗਏ ਤੇ ਆਪ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਏ । ਕਈ ਤਾਂ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਵੈਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮਾਰੇ ਗਏ । ਜਿਹੜੇ ਮਾਝੇ ਦੇ ਵਾਪਿਸ ਘਰੀ ਪੁੱਜੇ ਤਾਂ ਘਰ ਦਿਆਂ ਮਾਵਾਂ , ਭੈਣਾਂ ਤੇ ਘਰਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਨਾ ਜਾਣਿਆ ਸਗੋਂ ਮਾਵਾਂ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀਆਂ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਲੋਂ ਪਿਆਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਪਤਾ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਆਏ ਹੋ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਲਗਦੇ ਹੋ । ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਦੁੱਧ ਨੂੰ ਲਾਜ ਲਾਈ ਹੈ । ਗਲ ਕੀ ਕਿਸੇ ਸਿੱਖ ਘਰ ਆਏ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਚੰਗਾ ਨਾ ਜਾਣਿਆ । ਹੁਣ ਮਾਝੇ ਦੀਆਂ ਬੀਬੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਹੋ ਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਣਤਾ ਪਾਉਣ ਲੱਗੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਮਾਤਾ ਭਾਗ ਕੌਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ । ਸਾਂਈ ਦਾਸ ਦੀਵਾਨਾ ਦੇ ਕੁੱਝ ਬੰਦ ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ੧੯੪੧-੪੨ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਦੂਜੀ ਤੀਜੀ ਪੜਦਾ ਇਉਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ :
ਆਈ ਲਜ , ਹਯਾ ਨਾ ਜ਼ਰਾ ਧੰਨੂ ਬਣੀ ਭੀੜ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਛਡ ਆਏ ।
ਪੀ ਪੀ ਦੁੱਧ ਮਝੇਲਣਾਂ ਜੱਟੀਆਂ ਦਾ , ਤੁਸੀਂ ਆਪ ਗਲਸ਼ ਕੇ ਕਢ ਆਏ ।
ਕੜੇ ਲਾਹੋਂ ਤੇ ਬਾਹਾਂ ਵਿਚ ਪਾਓ ਵੰਗਾਂ , ਮੀਡੀਆਂ ਕਰ ਗੁਤਾਂ ਲਮਕਾ ਲਓ ।
ਅਸੀਂ ਤੁਸਾਂ ਨਿਲਜਿਆਂ ਨੂੰ ਦਸਦੀਆਂ ਹਾਂ ਲੱਪਲੱਪ ਸਵਾਹ ਦੀ ਮੀਡੀਆਂ ਚ ਪਾ ਲਓ।
ਪਗਾਂ ਪਾੜ ਕੇ ਚੁਨੀਆਂ ਲਓ ਸਿਰ ਤੇ ਗਿਟਿਆਂ ਤੱਕ ਘੁੰਢ ਲਮਕਾ ਲਓ ।
ਪੌਡਰ ਤਹਾਨੂੰ ਬੇਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ ਦੱਸ ਦਈਏ , ਕਾਲਖ ਤਵੇਂ ਦੀ ਮੱਥੇ ਤੇ ਲਾ ਲਉ ਵੇ ।
ਉਧਰ ਬੀਬੀਆਂ ਨੇ ਮਾਤਾ ਭਾਗ ਕੌਰ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪੱਟੀ ਦੇ ਲਾਗੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਉਧਰ ਸਿੰਘਾ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਇਹ ਪੱਟੀ ਵੱਲ ਆਪਣੇ ਸ਼ਸਤਰ ਲੱਕਾਂ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਤੁਰੇ । ਇਵੇਂ ਸਿੱਖ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਬੀਬੀਆਂ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਪਰ ਮਾਤਾ ਭਾਗ ਕੌਰ ਤੇ ਜਿਹੜੇ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇ ਆਏ ਸਨ ਤੇ ਕੁਝ ਹੋਰ ਸਿੱਖ ਤੇ ਕੁਝ ਸਿਆਣੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਇਨਾਂ ਵਿਚ ਰਲ ਗਏ । ਜਿਹੜੇ ਆਪਣੀ ਸਿਆਣਪ ਜ਼ਾਹਿਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨਗੇ । ਮਾਤਾ ਭਾਗ ਕੌਰ ਤੁਰਨ ਲੱਗੀ ਤਾਂ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ਵੜੈਚ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ ਕਿ ਭਾਗ ਕੌਰ ਹੁਣ ਜੀਉਣਾ ਹਰਾਮ ਹੈ । ਮੇਰਾ ਹੁਣ ਜੀਉਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਮੇਰੇ ਰਾਹੀਂ ਭੇਜੇ ਗੱਭਰੂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪਿੱਠ ਵਿਖਾ ਆਏ । ਤੂੰ ਤਾਂ ਜ਼ਨਾਨੀ ਹੈ ਤੂੰ ਕੀ ਕਰੇਂਗੀ ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਘਰ ਰਹੁ ਮੈਂ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਨਾਲੇ ਇਨਾਂ ਦੇ ਥਾਂ ਮਾਫੀ ਮੰਗਾਂਗਾ । ‘ ‘ ਉਧਰ ਮਰਦਾਂ ਵਾਲਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਭਾਗ ਕੌਰ ਸ਼ਸਤਰ ਬੰਨੇ ਤਿਆਰ ਬਰ ਤਿਆਰ ਬੋਲੀ “ ਮੇਰਾ ਫਿਕਰ ਨਾ ਕਰੋ । ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਸਾਂਗ ਹੈ।ਵੇਖੀ ਤੇ ਸਹੀ ਇਹ ਵੈਰੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਤੀਰਾਂ ਵਾਂਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ । ਜੇ ਮੇਰੀ ਇਜ਼ਤ ਤੇ ਭੀੜ ਬਣੀ ਤਾਂ ਇਹੋ ਸਾਂਗ ਮੈਨੂੰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਧਾ ਪੁਚਾ ਦੇਵੇਗੀ । ਬੀਬਿਆ ਰਾਣਿਆ । ਮੇਰਾ ਫਿਕਰ ਛੱਡ ਦੇ ! ਦੇਖ ਮਾਝੇ ਦੇ ਗੱਭਰੂ ਮਾਝੇ ਨੂੰ ਕਲੰਕਤ ਕਰ ਆਏ ਹਨ । ਚਲੋ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਇਹ ਦਾਗ ਧੋ ਆਈਏ । ਚਾਹੇ ਸਾਰਾ ਮਾਝਾ ਤਾਂ ਬੇਮੁਖ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਇਕ ਦੀ ਖੁਨਾਮੀ ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬਦਨਾਮੀ ਦਵਾ ਦੇਂਦੀ ਹੈ।ਉਠ ਮੇਰੇ ਸਾਈਆਂ ! ਉਠੋ ਹੁਣ ਵੇਲਾ ਜੇਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਇਵੇਂ ਕਹਿ ਉਠ ਘੋੜੇ ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਹੋਰ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਘੋੜਾ ਫੇਰ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਪਲੂ ਫੇਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਸਰੀਰ ਵਾਰਨਾ ਹੈ ਉਠੋ ਚਲੀਏ ਤੇ ਸਤਿਗੁਰੂ ਪਾਸੋਂ ਭੁਲ ਬਖਸ਼ਾਈਏ ਜੇ ਲੋੜ ਪਏ ਆਪਾ ਵਾਰ ਕੇ ਸੁਰਖਰੂ ਹੋਈਏ । ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਭਰਾ ਦਰਬਾਰਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਨਾਲ ਤੁਰ ਪਿਆ ।
ਇਵੇਂ ਕੁਝ ਵਹੀਰ ਖਾਸਿਆਂ ਦਾ ਤਿਆਰ ਹੋ ਕੇ ਮਾਲਵੇ ਨੂੰ ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਵੱਲ ਤੁਰਿਆ ਤੇ ਕੁਝ ਲਾਹੌਰ ਤੇ ਆਏ ਸਿਆਣੇ ਵੀ ਨਾਲ ਸਨ । ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਇਹ ਸਾਰੇ ਰੂਪਆਣੇ ਤੇ ਖਿਦਰਾਣੇ ਦੀ ਢਾਬ ਵਿਚਕਾਰ ਮਿਲ ਪਏ । ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੇਮੁਖ ਹੋਏ ਜਥੇਦਾਰ ਮਹਾਂ ਸਿੰਘ ਰਟੌਲਾਂ ਨੇ ਗਲ ਵਿਚ ਸਾਫਾ ਪਾ ਹੱਥ ਜੋੜ ਮਾਫੀ ਮੰਗਦਿਆਂ ਕਿਹਾ “ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ! ਮਨੁਸ਼ ਭੁਲਣਹਾਰ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਬਖਸ਼ਣਹਾਰ ਹੈ।ਦਾਸ ਤੇ ਦਾਸ ਦੇ ਸਾਥੀ ਜਿਹੜੇ ਤੁਹਾਥੋਂ ਬੇਮੁਖ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਰਨੀ ਲਾ ਲਓ । ਸਿਆਣਿਆਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਫਾਰਸ਼ ਵੀ ਕੀਤੀ ਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਿਹਾ “ ਸੱਚੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਆਪਾਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਸੁਲ੍ਹਾ ਕਰ ਲਈਏ ਤਾਂ ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਹਿਤ ਲੰਘ ਜਾਣ । ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਕੁਝ ਬੋਲੇ । ਹੁਣ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅਹਿਲ ਬੈਠੇ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਗਤ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ ਫਿਰ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਫਿਰ ਨੈਣ ਮੁੰਦ ਹੋ ਗਏ । ਫਿਰ ਇਲਾਹੀ ਰੰਗਤ ਵਿਚ ਇਉਂ ਬਚਨ ਕੀਤੇ : “ ਸਿੱਖ ਮੇਰੇ ਤੇ ਮੈਂ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਹਾਂ । ਭੁਲ ਇਨਸਾਨੀ ਖਾਸਾ ਹੈ ਸਾਈਂ ਬਖਸ਼ਿੰਦ ਹੈ । ਪਰ ਰਣ ਵਿਚ ਫਿਰ ਤੱਤੇ ਰਣ ਵਿਚ ਪਿੱਠ ਦੇਣੀ ਖਾਲਸਾ ਦਾ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ ਖਾਲਸਾ ਅਭੈ ਹੈ । ਹਾਂ , ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਸੁਲ੍ਹਾ ਮੇਰੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਨਹੀਂ ਹੈ , ਜ਼ਾਲਮ ਜ਼ੁਲਮ ਕਰਦਾ ਹੈ , ਪਰਜਾ ਦੀ ਪੀੜ ਦਰਗਾਹ ਅਪੜੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਹਰਨ ਲਈ ਘਲਿਆ ਗਿਆ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਪਰਜਾ ਦੀ ਪੀੜਾ ਹਰਨੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਜੰਗ ਕੀਹ ਤੇ ਸੁਲ੍ਹ ਕੀ ਪਰਜਾ ਦਾ ਭਾਰ ਹਰਨਾ ਹੈ । ਜ਼ੁਲਮ ਅੱਗੇ ਢਾਲ ਬਣਨਾ ਹੈ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਹੋ ਕੇ । ਮੈਰੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਹੋਰ ਜ਼ੁਲਮ ਅੱਗੇ ਢਾਲ ਹੈ ਤੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਹੈ । ਤੁਸੀਂ ਆਓ ਨਿਤਰੋ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਫਤਹ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਦੀ ਹੈ । ਸਾਡਾ ਕੰਮ ਹੁਕਮ ਕਮਾਉਣਾ ਹੈ । ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ ਉਹ ਭੈਅ ਦੀ ਪੁੱਤਰੀ ਹੈ । ਹੁਕਮ ਤੋਂ ਅਨਜਾਣੂ ਹੈ । ਉਹ ਅੱਗੇ ਪੰਜਵੀਂ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ ਜੀ ਦੇ ਵੇਲੇ ਤੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਵੇਲੇ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੀ । ਹੁਣ ਕੀ ਸਾਰੇਗੀ ? ਜ਼ਾਲਮ ਜੇ ਨੇਕ ਨਸੀਹਤ ਨਾਲ ਸੁਧਰ ਜਾਏ ਤਾਂ ਰੱਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਡਾਢੇ ਉਪਰਾਲੇ ਕਿਉਂ ਕਰਨੇ ਪੈਣ ? ਹੁਣ ਮੈਨੂੰ ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਅਨੰਦਪੁਰ ਦੇ ਸੁਖਾਂ ਦਾ , ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ , ਮਾਤਾ ਦੇ ਵਿਯੋਗ ਦਾ , ਪਿਆਰੇ ਦੂਲੇ ਸਿੰਘ ਪੁੱਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਣ ਦਾ । ਮੈਨੂੰ ਦੁਖ ਹੈ ਖਾਲੂਕ ਵੀ ਦੁਖੀ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਸੋਚਾਂ ਹਨ ਕਿ ਖਲਕ ਦਾ ਦੁਖ ਕਿਵੇਂ ਨਿਵਰੇ ? ਹੁਣ ਇਕ ਇਲਾਜ ਹੈ ਕਿ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰਸ ਦੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਨੂੰ ਕੱਟ ਦੇਵੇ । ਰਾਜੇ ਨਿਮਾਣੇ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ , ਪਰਜਾ ਮੁਰਦਾਰ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ । ਇਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਰੱਸ ਦੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਜੀਉਂਦੀ ਹੈ । ਹੁਕਮ ਅਗੇ ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਹਾਜ਼ਰ ਹਨ । ਤਾਂ ਆਓ ! ਜੇ ਨਹੀਂ , ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਮੈਨੂੰ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਮੇਰਾ ਗੁਰੂ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਹੈ । ਤੁਸੀਂ ਸਿੱਖ ਹੋ ਤਾਂ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਨੋ , ਨਿਤਰੋ , ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਜਿਥੇ ਚੁਰਾਸੀ ਵਸਦੀ ਹੈ ਜਾਓ ਉਥੇ ਵਸੋ । ਖਾਲਸਾ ਤਾਂ ਨਾਮ ਜਪੇਗਾ , ਹੁਕਮ ਤੇ ਟੁਰੇਗਾ । ‘
ਇਹ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਬਚਨ ਸੁਣ ਸਿਆਣੇ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ਲੈ ਕੇ ਰਹਿ ਗਏ । ਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਅੱਗੇ ਟੁਰ ਪਏ । ਹੁਣ ਵਹੀਰ ਦਾ ਜਥੇਦਾਰ ਮਿਆਨੋ ਕਿਰਪਾਨ ਕੱਢ ਕੇ ਧਰਤੀ ਤੇ ਲਕੀਰ ਮਾਰ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ : “ ਜੋ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ , ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ! ਨਿਤਰੇ ਸੋ ਤਰੈ , ਅੜੇ ਤੇ ਲੜੇ , ਵਧੇ ਦਿਲ ਲੜੇ , ਜੋ ਝਵੇਂ ਸੋ ਮੁੜੇ , ਸਿਰ ਧੜ ਦੀ ਬਾਜ਼ੀ ਖੇਲੇ ਉਹ ਜੋ ਖਾਲਸਾ ਹੋਵੇ । ਇਹ ਸਰੀਰ ਤਾਂ ਹੁਕਮ ਦਾ ਬੰਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ । ਵੱਡੇ ਹੁਕਮ ਦਾ ਪਤਾ ਸਤਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਹੈ । ਸਤਿਗੁਰਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦਾ ਪਤਾ ਸਾਨੂੰ ਪੈ ਗਿਆ ਹੈ । ਸਤਿਗੁਰ ਨੇ ਜੰਗ ਮੰਡਿਆ ਹੈ । ਜੰਗ ਹੁਕਮ...

...

ਇਸ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਸਿੱਖਨਾਮਾ ਐਪ