ਨਮੋਸ਼ੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ

ਜਨਵਰੀ ਵਿੱਚ ਭਾਜੀ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਲੋਹੜੀ ਵੰਡਣੀ ਸੀ , ਸੋਚਿਆ , ਪੁਰਾਣੇ ਢੰਗ ਤਰੀਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਭਾਈਚਾਰੇ ,ਸ਼ਰੀਕੇ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨਾਲ ਰਲ੍ਹ ਖੁਦ ਲੋਹੜੀ ਵੰਡਦੀਆਂ ਹਾਂ .. ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲੇਗੀ , ਨਵੇਂ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਮਿਲਾਪ ਹੋਵੇਗਾ , ਪਿੰਡ ਵੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ
ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵੱਧੇਗੀ । ਅਸੀਂ ਰਲ੍ਹ ਮਿਲ ਅੱਠ ਨੌ ਭੈਣਾਂ ਲੋਹੜੀ ਵੰਡਣ ਲੱਗੀਆਂ ।
ਪਿੰਡ ਵੱਡਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕਈ ਚਿਹਰੇ ਤਾਂ ਯਾਦ ਸਨ ਪਰ ਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਵਾਕਿਫ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ।
ਇੱਕ ਘਰ ਲੋਹੜੀ ਪਾਉਣ ਗਈਆ ਤਾਂ ਇੱਕ ਜਾਣ ਪਛਾਣ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖ ਭੱਜ ਕੇ ਮਿਲੀ ਤੇ ਕਹਿਣ ਲੱਗੀ ,
“ਹਾਏ ਆਂਟੀ ! “
ਕਿਵੇਂ ਠੀਕ ਓ ਤੁਸੀਂ ?
ਘਰ ਸਾਰੇ ਠੀਕ ਹਨ ..?
ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਰੰਗ ਢੰਗ ਵੇਖ ਪੁੱਛਿਆ ,” ਮਨੀ ਕੀ ਤੇਰਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ?”
ਕਦੋਂ ਆਈ ਸੀ ?
ਕੀ ਤੇਰਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ ?
ਆਹ ਬੇਟਾ ਤੇਰਾ ਹੈ ?
(ਜੋ ਕੁੱਛੜ ਚੁਕਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ )
ਮੈਂ ਇੱਕੋ ਵਾਰ ਤਿੰਨ ਸਵਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤੇ .. ।
ਉਹ ਮੁਸਕਰਾਉਦੀ ਹੋਈ , ਹਾਂਜੀ ਹਾਂਜੀ ਕਹਿੰਦੀ ਰਹੀ ! ਮਨੀ ਸੱਤਵੀਂ ਅੱਠਵੀਂ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਟਿਉਸ਼ਨ ਪੜ੍ਹਨ ਆਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ।
ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਾਲੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਗੇਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਈਆਂ .. ਮੈਂ ਮਸਤ ਮਨੀ ਦੇ ਪ੍ਰੀਵਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ।
ਨਾਲ ਲੋਹੜੀ ਵੰਡਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਭੈਣ ਜੀ ਬਾਹਰੋਂ ਮੈਨੂੰ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਮਾਰਨ ਲੱਗੇ ,
”ਆ ਜਾਹ ਹੁਣ , ਕੁਵੇਲਾ ਹੋ ਗਿਆ ! “
ਕਹਿ ਕੇ ਮੇਰੀ ਬਾਂਹ ਫੜ੍ਹ ਉਸ ਘਰ ਦੇ ਗੇਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਖਿੱਚ ਲਿਆਏ .. ਮੈਂ ਅਜੀਬ ਜਿਹਾ ਵਰਤਾਰਾ ਵੇਖ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਈ ।
ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਕਰ ਮੈਨੂੰ ਭੈਣ ਜੀ ਕਹਿਣ ਲੱਗੇ , ਕਮਲੀਏ ! ਇਹ ਤਾਂ ਘਰ੍ਹੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੜ੍ਹਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਤੇ ਤੂੰ ਸਲਾਹੀ ਪੈਗੀ “
ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ ,
ਕਿਉੰ ?
ਕੀ ਹੋਇਆ ਭੈਣ ਜੀ ?
ਭੈਣ ਜੀ ਦੱਸਣ ਲੱਗੇ .. “ਆਹ ਸਾਹਮਣਾ ਘਰ ਮਨੀ ਦੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਹੈ “
“ਹੈਂਅ “, ਕਹਿ ਮੈਂ ਹੈਰਾਨੀ ਪ੍ਰਗਟਾਉਂਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ ?
ਤੇ
“ਫਿਰ ਮਨੀ ਉੱਥੇ ਕਿਵੇ ? “
ਕਮਲੋ , ਇਹੀ ਤਾਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਘਰੋਂ ਭੱਜੀ ਸੀ ਤੇ
ਘਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਗੁਆਢੀਂਆਂ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਜਾ ਕੇ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ ਸੀ ..
ਮੈਂ ਇੱਕਦਮ ਪੁੱਛਿਆ ,”ਮਨੀ ਨੇ ??”
ਭੈਣ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ , “ਤੇ ਹੋਰ .. ਜਦੋਂ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪੁਲਿਸ ਆਉਦੀ ਰਹੀ , ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ,
ਮਾਪਿਆਂ ਬਥੇਰਾ ਜ਼ੋਰ ਲਾਇਆ ,ਸਾਡੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਸੇਠਾਂ ਨੇ ਵਰਗਲਾ ਲਿਆ , ਵਾਪਿਸ ਘਰ ਬੁਲਾਉਣ ਲਈ
“ਪਰ ਕੁੜੀ ਮੁੰਡੇ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ ਨੇ ਮਾਪਿਆਂ ਨੂੰ ਗਲਤ ਸਾਬਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ .. “
ਹਾਏ !
ਕਹਿੰਦੀ ਮੈਂ ਉੱਥੇ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਰੁਕ ਗਈ ਤੇ ਦੋਨੋ ਆਹਮੋ ਸਾਹਮਣੇ ਗੇਟਾਂ ਦੀ ਦੂਰੀ ਜਿਹੜੀ ਮਸਾਂ ਦਸ ਗਿਆਰਾਂ ਮੀਟਰ ਹੋਣੀ ਹੈ ਵੇਖਣ ਲੱਗੀ ਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਰਦੀ ਸੋਚਾਂ ਵਿੱਚ ਡੁੱਬ ਗਈ ..
ਲੋਹੜੀ ਵੰਡਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਮੈਨੂੰ ਅਚੰਭਿਤ ਕਰ ਗਈ ਤੇ ਕਈ ਸਵਾਲਾਂ ਦੀ ਝੜੀ ਮਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗ ਗਈ .. !!!
ਅਸੀਂ ਕਿੱਧਰ ਨੂੰ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ ..?
ਕੀ ਸਾਡਾ ਪਿਛੋਕੜ ਇਸ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰੇਗਾ ..??
ਇੱਕ ਪਿੰਡ ,ਇੱਕ ਮੁਹੱਲਾ .. ਫਿਰ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ .. ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਘਰ ਸਹਿੰਦਾ ਤੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਗਰੀਬੀ ??
ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲੇਗੀ ?
ਸਦਾ ਲਈ ਕੈਦ ਹੋਈ ਕਦੇ ਤਾਂ ਪਛਤਾਵੇ ਦੇ ਹੰਝੂ ਕੇਰੇਗੀ ??
ਮਾਪਿਆਂ ਪੱਲੇ ਵੀ ਕੱਖ ਨੀਂ ਰਿਹਾ ,ਇੱਜ਼ਤ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਹੋਈ
ਤੇ ਕਲੰਕ ਵੀ ਕਦੇ ਨਾ ਮਿਟਣ ਵਾਲਾ ??
ਇਹ ਬੱਚਾ ਕਿਹੜਾ ਮੂੰਹ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਸੰਵਾਰੇਗਾ ?
ਤਾਂ ਹੀ ਮਾਪੇ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਡਰਦੇ ਹਨ ਸ਼ਾਇਦ ਧੀਆਂ ਨੂੰ.. ??
ਕਿਤ੍ਹੇ ਨਾ ਕਿਤ੍ਹੇ ਔਲਾਦ ਪ੍ਰਤੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦਾ ਅਵੇਸਲਾ ਪਣ ਵੀ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ …!!
ਕਦੇ ਜ਼ਮਾਨਾ ਸੀ ,ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਦੀ...