“ਜਾਗੋ ਵਿੱਚੋਂ ਤੇਲ ਮੁੱਕਿਆ , ਕੋਈ ਪਾਊਗਾ ਨਸੀਬਾਂ ਵਾਲਾ”
ਅੱਧੀ ਕੁ ਰਾਤ ਨੂੰ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਉੱਤਰ ਕੇ ਜੀਵਨ ਟੈਕਸੀ ਲੈ ਕੇ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਤੁਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਲਈ ਵਿੱਢੇ ਹਜੂਮ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਬੇਤਾਬ ਸਨ। ਟੈਕਸੀ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ ਪੰਜਾਬੀ ਡਰਾਈਵਰ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦੀ ਬੁਕਿੰਗ ਹੈ, ਰੁਕਦੇ-ਰੁਕਾਉਂਦੇ ਕਈਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਹੋ ਕੇ ਜਾਣਾ ਹੈ। ਸਿੰਗੂ ਬਾਰਡਰ ਅਤੇ ਕੁੰਡਲੀ ਬਾਰਡਰ ਵੀ ਦਿਖਾਉਂਦਾ ਜਾਵੀਂ।
ਪਹੁ ਫੁੱਟ ਰਹੀ ਸੀ। ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਅੰਬਰ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਨਣ ਵੰਡਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪੰਛੀ ਲੰਮੀਆਂ ਪਰਵਾਜ਼ਾਂ ਤੇ ਨਿੱਕਲ ਪਏ ਸਨ। ਪਿਛਲੀ ਸੀਟ ਤੇ ਬੈਠੇ ਜੀਵਨ ਨੇ ਕਾਰ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਥੱਲੇ ਕੀਤਾ | ਸੜਕ ਦੇ ਦੋਨੋ ਪਾਸੇ ਤੰਬੂ ਅਤੇ ਟਰਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਟਾਵੇਂ ਟਾਵੇਂ ਲੋਕ ਜਾਗਦੇ ਅਤੇ ਤੁਰੇ ਫਿਰਦੇ ਦਿਸਦੇ ਸਨ।
“ਆਹ ਏਰੀਆ ਮਾਲਕੋ , ਇਹ ਸੱਭ ਆਪਣੇ ਪੰਜਾਬੋਂ ਹੀ ਆਏ ਹੋਏ ਨੇ।”
ਜਿਉਂ ਹੀ ਡਰਾਈਵਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਜੀਵਨ ਦੀ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਕੋਈ ਹੱਦ ਨਾ ਰਹੀ। ਢਾਬਿਆਂ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਰਦ ਨਹਾ ਧੋ ਰਹੇ ਸਨ। ਥਾਂਈਂ ਥਾਂਈਂ ਧੋਤੇ ਕਪੜੇ ਸੁੱਕਣੇ ਪਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕ ਸਿਗਲੀਗਰਾਂ ਵਰਗੀ ਜੂਨ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਦਾਸ ਜੀਵਨ ਨੇ ਠੰਡਾ ਹਉਕਾ ਭਰਿਆ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ, “ਪਰ ਯਾਰ ਉਥੇ ਤਾਂ ਟੀ ਵੀ ਵਾਲੇ ਬੜੀਆਂ ਈ ਰੌਣਕਾਂ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਸੀ , ਪਰ ਐਥੇ ਤਾਂ ਹੁਣ ਉਹ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ। ਚੱਲ ਤੂੰ ਕਾਰ ਉਸ ਟਰਾਲੀ ਕੋਲ ਨੂੰ ਕਰਕੇ ਪਾਸੇ ਲਾ ਲੈ।”
“ਜਨਾਬ ਇਹ ਸਰਕਾਰ ਬੜੀ ਕੱਬੀ ਸ਼ੈਅ ਆ। ਵਿਚਾਰੇ ਹੰਭਾ ਰੱਖੇ ਨੇ। ਇਹ ਤਾਂ ਹੁਣ ਸਿਰੜੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਹੀ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ ਦੇਖੋ ਕੀ ਬਣਦਾ”
“ਬੱਸ ਕਰ ਯਾਰ ਕੁਝ ਚੱਜ ਦਾ ਬੋਲ, ਐਵੇਂ ਨਾ-ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਹੋਈਦਾ।”
ਕਹਿੰਦੇ ਜੀਵਨ ਨੇ ਹੈਡਬੈਗ ਵਿੱਚੋਂ ਕੈਮਰਾ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਕਾਰ ਦੀ ਤਾਕੀ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਟਰਾਲੀ ਵੱਲ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਿਆ।
ਟਰਾਲੀ ਦੀ ਓਟ ਵਿੱਚ ਇੱਟਾਂ ਦੇ ਬਣੇ ਚੁੱਲੇ ਤੇ ਅੱਧ-ਖੜ ਉਮਰ ਦੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਕਿਰਸਾਨ ਨੇ ਚਾਹ ਵਾਲਾ ਪਤੀਲਾ ਰਿੰਨ੍ਹਣਾ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਦੋ ਜੁਆਨ ਕੁੜੀਆਂ ਪਿਆਜ਼ ਛਿੱਲ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਤਾ ਆਟਾ ਗੁੰਨ ਰਹੀ ਸੀ |
“ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਾ ਖਾਲਸਾ , ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਿ ਫਤਿਹ” ਦਾ ਜੈਕਾਰਾ ਛੱਡਦਾ ਜੀਵਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾ ਖੜਿਆ |
ਜੈਕਾਰੇ ਦਾ ਜੁਆਬ ਦਿੰਦਾ ਕਿਰਸਾਨ ਬੋਲਿਆ
“ਆ ਬਈ ਜੁਆਨਾਂ , ਅੱਜ ਕਿਮੇਂ ਕੈਮਰਾ ਚੱਕੀ ਫਿਰਦੈਂ ? ਹੁਣ ਤਾਂ ਬਾਈ ਇਹ ਢਕਵੰਜ ਵੀ ਬੰਦ ਈ ਐ, ਅਖੇ ਮੋਦੀ ਗੋਦੀ ਮੀਡੀਆ ਨੇ ਸਭ ਕੁਸ਼ ਬੈਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ | ਦੇਖੀ ਪਤੰਦਰਾ ਕਿਤੇ ਮੁਸੀਬਤ ਈ ਮੁੱਲ ਨਾ ਲੈ ਲਵੀਂ।”
“ਓ ਨਹੀਂ ਅੰਕਲ ਜੀ ਮੈਂ ਮੀਡੀਏ ਦਾ ਬੰਦਾ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਨੇਡਾ ਤੋਂ ਆਇਆ ਅੱਜ ਹੀ ਜਹਾਜ਼ੋਂ ਉੱਤਰਿਆਂ ਹਾਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਸੱਭ ਦੀ ਖ਼ਬਰ-ਸਾਰ ਹੀ ਲੈਂਦਾ ਜਾਵਾਂ।”
“ਜਿਉਂਦਾ ਵੱਸਦਾ ਰਹਿ ਮੱਲਾ | ਖਬਰਸਾਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਉੱਪੜਿਆਂ ਯਾਰ। ਹੁਣ ਤਾਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਲੱਗਦਾ ਠੰਡੇ ਬਸਤੇ ਹੀ ਪੈ ਗਿਆ। ਬਾਕੀ ਦੇਖੋ ਕੀ ਬਣਦੈ ?”
ਚੁੱਲੇ ਵਿੱਚ ਝੋਕਾ ਲਾਉਂਦੇ ਕਿਰਸਾਨ ਨੇ ਆਪਦੀਆਂ ਧੁਆਖੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਪਰਨੇ ਦੀ ਨੁੱਕਰ ਨਾਲ ਪੂੰਝਦਿਆਂ ਕਿਹਾ।
“ਫੇਰ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਥੋਡੇ ਲੀਡਰ ਅਤੇ ਜਥੇਬੰਦੀਆਂ ? ਕੋਈ ਹੋਰ ਏਜੰਡਾ ਉਜੰਡਾ ਨਹੀਂ ਬਣਾਇਆ?”
ਜੀਵਨ ਕੋਲ ਪਈ ਇੱਟ ਤੇ ਬੈਠਦਾ ਬੋਲਿਆ।
“ਯਾਰ ਕਿਹੜੇ ਲੀਡਰ , ਕਿਹੜੇ ਏਜੰਡੇ ? ਭੈਣ ਦੇਣੇ ਦਾ ਕਿਹੜਾ ਇੱਕ ਦੁੱਖ ਐ ਜੋ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਫਰੋਲਾਂ ? ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਹੁੰ ਗੁਰੂ ਦੀ ਪਰਛਾਵੇਂ ਤੇ ਵੀ ਸ਼ੱਕ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਯਕੀਨ ਕਰੀਏ ਕਿ ਨਾ । ਅਸੀਂ ਕਿਹੜਾ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲੋਕ ਆਂ ਯਾਰ? ਸਿੱਧੇ-ਸਾਧੇ ਹਾਂ। ਕੁਸ਼ ਨੀ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਕਿ ਕੀਹਦੀ ਨੀਤ ਸਾਫ ਐ ਤੇ ਕੀਹਦੀ ਖਰਾਬ।” ਸਤਿਆ ਸਤਾਇਆ ਬਜ਼ੁਰਗ ਬੋਲਿਆ।
“ਫੇਰ ਜੇ ਕੁਝ ਬਣਦਾ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦਾ ਤਾਂ ਇਥੇ ਬੈਠਣ ਦਾ ਕੀ ਆਈਡਿਆ ? ਉੱਤੋਂ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦੀ ਕਰੋਪੀ ਦੇਖੋ ਅੰਕਲ ਜੀ | ਜੇ ਜਾਨ ਐ ਤਾਂ ਜਹਾਨ ਐ । ਮੇਰਾ ਮਤਲਬ ਸਾਨੂੰ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਵੀ ਫ਼ਿਕਰ ਐ।”
“ਕਾਕਾ ਤੂੰ ਸਾਡਾ ਫ਼ਿਕਰ ਛੱਡ ਜੇ ਲੰਗਰ ਪਾਣੀ ਛਕਣ ਦੀ ਜਰੂਰਤ ਐ ਤਾਂ ਗੱਲ ਕਰ।”
ਕੋਲ ਬੈਠੀ ਮਾਤਾ ਬੋਲੀ |
“ਨਹੀਂ ਬੀਜੀ ਬਹੁਤ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਕਰੀਆ ਜੀ”
ਜੀਵਨ ਹੱਥ ਜੋੜਦਾ ਬੋਲਿਆ।
“ਪਹਿਲਾਂ ਆਲੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਬਈ ਕਈ ਪਕਵਾਨ ਮਿਲਣਗੇ। ਚਾਹ ਨਾਲ ਪਰਾਉਂਠਾ ਅਤੇ ਅਚਾਰ ਅਸੀਂ ਦਸਾਂ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਾਂ ਜੇ ਤੂੰ ਆਖੇਂ।”
ਬਜ਼ੁਰਗ ਮਾਤਾ ਨੇ ਕਿਹਾ |
“ਬੀਜੀ ਭੁੱਖ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਛਕ ਲੈਂਦਾ , ਮੈਂ ਤਾਂ ਅੰਕਲ ਜੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਗੱਲਾਂ ਪੁੱਛਣੀਆਂ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ” ਜੀਵਨ ਨੇ ਕਿਹਾ |
“ਅੰਕਲ ਨੇ ਤੇਰੇ ਕੁਝ ਨੀ ਪੱਲੇ ਪਾਉਣਾ , ਆ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਪੁੱਛ ਜੋ ਪੁੱਛਣਾ ਮੈਨੂੰ ਡੂਢ ਮਹੀਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਆਈ ਨੂੰ ਇਹ ਤਾਂ ਪਰਸੋਂ ਹੀ ਆਇਆ।
“ਬੀਜੀ ਜੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਿਸੇ ਰਾਹ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਤਾਂ ਇਥੇ ਬੈਠ ਕੇ ਦੋਜਕ ਕਿਉਂ ਭਰਦੇ ਹੋ? ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੀਲਾ ਕਰੋ। ਕਿੰਨੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਨੇ। ਬਿਨਾ ਵਜ੍ਹਾ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਾਉਣ ਦੀ ਤਾਂ ਕੋਈ ਤੁਕ ਨਹੀਂ ਨਾ ਬਣਦੀ।”
“ਜਾਹ ਪਰੀ ਕਮਲਾ ਪੁੱਤ ਤੂੰ ਅਜੇ ਨਿਆਣਾ ਮੱਲਾ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਅਸਲੋਂ ਸਿਰੜ ਦੀ ਘਾਟ ਐ ਜਦ ਸੰਘਰਸ਼ ਜੋਰਾਂ ਤੇ ਸੀ ਤਾਂ ਬਥੇਰੇ ਵਗਦੀ ਗੰਗਾ ਵਿੱਚ ਨਹਾ ਗਏ , ਖੱਟ ਗਏ , ਮਸ਼ਹੂਰੀਆਂ ਕਰਾ ਗਏ ਸਾਨੂੰ ਉਦੋਂ ਵੀ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ...

...

ਹੋਰ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਜਰੂਰ ਇੰਸਟਾਲ ਕਰੋ ਸਾਡੀ ਪੰਜਾਬੀ ਕਹਾਣੀਆਂ ਐਪ